Jako aktywny podmiot na rynku transportowym w sektorze transportu lekkiego, nieustannie monitorujemy sytuację w światowej gospodarce. Szacując ryzyko oraz wyzwania, przed jakimi staje gospodarka, nie sposób nie pisać o brakach kadrowych wśród kierowców zawodowych. Nowe badania opublikowane przez Geotab potwierdzają nasze obawy, a Unia Europejska wprowadza rozwiązania mające im przeciwdziałać.
Wśród najważniejszych czynników wpływających na kryzys zatrudnienia kierowców zawodowych wskazaliśmy w niedawnym artykule na szereg uwarunkowań, takich jak: wysoka odpowiedzialność, obniżająca się atrakcyjność zawodu, czy rosnące wymagania prawne. Jednak za największe wyzwanie uznaliśmy czynnik demograficzny, który według zeszłorocznych raportów spowoduje w Polsce lukę w zatrudnieniu na poziomie od 150 tys. do aż 500 tys. pustych wakatów w przeciągu pięciu lat.
Dzisiaj konfrontujemy te analizy z raportami, które skupiają się na problemie w skali Europy – należy pamiętać, że polska branża transportowa jest liderem Starego Kontynentu, więc i nas dotykają problemy wymienione w tych raportach. Bezpośrednim przyczynkiem tych rozważań jest publikacja Geotab “The unseen toll: driver stress and road safety” (z ang. “Ukryta cena pracy kierowców zawodowych: stres oraz bezpieczeństwo drogowe”, tłum. własne), który jest jednym z czynników podejmowanych przez Unię Europejską kroków mających przeciwdziałać kryzysowi braku kierowców w transporcie międzynarodowym.
Najważniejsza przyczyna niedoboru kierowców – cichy zabójca, stres
Według przytaczanego raportu, jednym z kluczowych czynników przyczyniających się do braków kadrowych jest wysoki poziom stresu i nieefektywność pracy, które prowadzą do dużej rotacji kadr. Wśród ankietowanych kierowców zawodowych, aż 91% respondentów uważa stres za kluczowy czynnik wpływający na ich efektywność za kółkiem, 70% uważa go za czynnik znacznie obniżający bezpieczeństwo pracy, a niemal połowa (aż 47%) planuje zmianę ścieżki kariery zawodowej.
Raport jednoznacznie sygnalizuje, że stres wśród kierowców jest wszechobecnym i nieodłącznym elementem tego zawodu. Ciągła presja czasu, nieprzewidywalność warunków drogowych, a także rosnące oczekiwania klientów dotyczące szybkości i precyzji dostaw, generują chroniczny i wysoki jego poziom.
Ponadto 95% ankietowanych z krajów UE i Wielkiej Brytanii wskazuje, też że poziom bezpieczeństwa na drogach zmalał w ciągu ostatnich pięciu lat, co również jest dużym czynnikiem stresogennym dla kierowców. Wśród najważniejszych uwarunkowań obniżających bezpieczeństwo w transporcie międzynarodowym kierowcy wskazują użycie urządzeń mobilnych w trakcie jazdy, niskie umiejętności innych kierowców oraz wzmożony udział hulajnóg i rowerów elektrycznych w ruchu drogowym.
Unia Europejska wprowadza zmiany legislacyjne mające przeciwdziałać kryzysowi
Każdy rok przynosi kolejne zmiany legislacyjne dyktowane branży transportowej przez Unię Europejską. Na początku roku pisaliśmy o najważniejszych zmianach, jakie mają wejść w życie w trakcie 2025 roku, natomiast decydenci wspólnotowi na bieżąco reagują na zmiany na rynku. Część wdrażanych przepisów jest przez firmy transportowe mocno krytykowana za zwiększanie kosztów operacyjnych, ale należy też podkreślić że UE stara się także aktywnie przeciwdziałać opisywanemu tutaj kryzysowi braku kierowców zawodowych.
W odpowiedzi na postulaty branży transportowej odnośnie tych braków, decydenci w Brukseli postanowili wprowadzić szereg istotnych zmian. Nowa legislacja ma na celu zniesienie części barier dla młodych kierowców, którzy chcą rozpocząć swoją karierę w transporcie międzynarodowym. Wprowadzane zmiany mają doprowadzić do odmłodzenia kadry (przeciwdziałanie negatywnej demografii w zawodzie) i ułatwienia dostępu do zawodu, jednocześnie zapewniając wysoki poziom bezpieczeństwa (obniżenie stresu związanego z wykonywaniem zawodu kierowcy). Są to przede wszystkim:
- niższy wiek dla kierowców pojazdów ciężarowych: osoby posiadające świadectwo kwalifikacji zawodowej (CPC) będą mogły prowadzić pojazdy ciężarowe w ruchu krajowym i międzynarodowym już od 18. roku życia, co otwiera nowe możliwości dla firm transportowych,
- programy jazdy nadzorowanej: państwa członkowskie będą mogły wprowadzać obowiązkowe programy jazdy nadzorowanej dla kategorii B od 17. roku życia, a dobrowolnie dla kategorii C, C1 i C1E,
- cyfrowe prawo jazdy: do końca 2030 roku zostanie wprowadzone ujednolicone cyfrowe prawo jazdy w ramach Europejskiego Portfela Tożsamości Cyfrowej,
- pojazdy z napędem alternatywnym: posiadacze prawa jazdy kategorii B będą mogli prowadzić pojazdy (osobowe i dostawcze) zasilane paliwami alternatywnymi o masie do 4,25 tony,
- uznawanie zagranicznych praw jazdy: utworzony zostanie unijny system uznawania praw jazdy z krajów trzecich, co powiększy bazę potencjalnych kierowców zawodowych bez konieczności ponownego egzaminowania lub specjalnych kodów.
Podsumowanie
Nadchodzące zmiany legislacyjne wdrażane przez Unię Europejską to tylko część rozwiązań, które potrzebne są do walki z kryzysem braku kierowców zawodowych w transporcie międzynarodowym. Dużym krokiem w stronę zażegnania tego problemu byłoby zdecydowane otwarcie się na kierowców spoza Unii. Wszystkie te korekty prawne muszą oczywiście współgrać ze zmianami wprowadzanymi przez firmy z branży, by realnie walczyć z wyzwaniem, przed jakim stoimy.
Tylko kompleksowe działania, od wsparcia technologicznego po otwarcie rynku pracy dla młodszych i przede wszystkim poza wspólnotowych kierowców, są fundamentem dla zapewnienia stabilności i dalszego rozwoju europejskiego transportu. Synergia tych wszystkich elementów pozwoli przekształcić obecny problem w szansę na zbudowanie bardziej efektywnego, bezpiecznego i atrakcyjnego sektora logistycznego z korzyścią dla każdej firmy produkcyjnej i transportowej.
